Iedereen zal inmiddels al een keer het filmpje van de vismarkt in Seattle hebben gezien en zo niet…zeker een aanrader. In Japan maken de mensen lange dagen. De metro in de steden zit ‘s ochtends vroeg en ‘s avonds laat vol met witte hemden, nette broeken van triviale kwaliteit en koffertjes.
Tot mijn verbazing ben ik de filosofie van de vismarkt twee keer live tegen gekomen. Bij tankstations en bij een sushi restaurant.
Wanneer je bij een tankstation komt aangereden word je direct met armbewegingen naar een beschikbare pomp geleid. Onderling gaat gejuich op zodra er een klant komt aangereden. Ze stellen drie vragen die je moet beantwoorden en dan gaan ze aan de slag. Je tank wordt gevuld, je ramen worden even schoongemaakt, ze blijven juichen bij een andere binnenkomer, ze brengen de rekening en je rekent direct af. De klant kan lekker blijven zitten. Bij het wegrijden zorgen ze ervoor dat eventueel tegemoetkomend verkeer even wordt tegengehouden en je rijdt weg. Alles in een razendsnel en efficiënt tempo en je rijdt er met een grote glimlach weg. Oké, het kan zijn dat het feit meespeelt dat de prijs van benzine niet al te hoog is.
De tweede beleving was in een sushibar. Ook hier gejuich bij binnenkomst van een klant, onderlinge grappen, bij het gereed zijn van een bestelling werd dit met harde stem geroepen en door de collega’s bejubeld. Zo niet herkenbaar vanuit mijn ervaringen in Nederland.
Uiteraard gaat dit niet overal zo. Bij de Toyota fabriek werkt men erg hard in twee shifts per dag en daar zeker geen taferelen uit Seattle, maar een indrukwekkend staaltje van lean-management en inderdaad de kwaliteitscirkel die zichtbaar werd uitgevoerd. Pas dan zie je hoe iedereen afhankelijk is van de ander. Als er een schroefje te weinig ligt in een bakje stopt het proces, wanneer de robotarmen verkeerd zijn ingesteld raken ze met elkaar verstrengeld, wanneer een medewerker te traag is met het monteren van een zijspiegel raakt de collega na hem ook in de vertraging. Indrukwekkend en respect voor de harde werkers. Het motto wat daar aan de muur hangt is ‘Good products come from good thinking’.
Ook een interessant fenomeen was het werk van een treinconducteur of een machinist. Met een protocol aan armgebaren, checks, fluitsignalen en keurige buigingen loopt het openbaar vervoer er op rolletjes en altijd op tijd!

Japan is een land waar veel op elkaar gelet wordt, waar je haast geen vuilnisbakken in de openbare ruimte hebt dus je eigen afval mee naar huis moet nemen, waar discipline hoogtij viert en waar de rituelen en het geloof een belangrijke plaats innemen binnen het doen en laten van de bewoners.

Bijzonder, dat is het!